Człowiek chory na alkoholizm jest chory śmiertelnie. Jest to także choroba chroniczna, postępująca, pierwotna. Określenie „pierwotna” znaczy, że choroba alkoholowa wywołuje inne choroby, które często w ostateczności są przyczyną zgonu. Szacuje się, że nadużywanie alkoholu skraca życie średnio o 16 lat.
Choroba alkoholowa – objawy fizyczne uzależnienia
Badania lekarskie wskazują na negatywny wpływ alkoholu na właściwie każdy narząd organizmu człowieka*.
Układ nerwowy – udar mózgu, dziwny chód i inne problemy
Alkoholicy są obciążeni znacznie większym ryzykiem udaru mózgu. Prawdopodobieństwo udaru niedokrwiennego jest u nich 1,6-krotnie większe, a krwotocznego ponad dwukrotnie większe niż u pozostałych. Udar niedokrwienny polega na nagłym odcięciu dopływu krwi do pewnych obszarów mózgu, zaś udar krwotoczny mózgu – na rozlaniu się krwi poza naczynie krwionośne.
Regularne spożywanie alkoholu powoduje u 30% osób uzależnionych zanik robaka móżdżku. Charakterystyczny, niepewny, chwiejny chód alkoholika z szeroko rozstawionymi stopami (tzw. chód na szerokiej podstawie) jest właśnie objawem postępującego uszkodzenia móżdżku. Inne problemy, to zaburzenia równowagi oraz niezborność ruchów, a także drżenie rąk utrzymujące się nawet w okresie długotrwałej abstynencji. Mogą się pojawiać problemy z mową w postaci tak zwanej mowy skandowanej, modulacją przypominającej okrzyki.
Zobacz również czym jest tzw. Zespół abstynencyjny
Wątroba u alkoholika
Ponieważ to wątroba jest zaangażowana w najwyższym stopniu w gospodarkę alkoholem, jest również głównym narządem, w którym zachodzą negatywne zmiany w wyniku picia. Stłuszczenie wątroby to bardzo popularna choroba alkoholików – rozwija się u niemal wszystkich osób uzależnionych (90–100%), a współistniejąca otyłość dodatkowo zwiększa to ryzyko. U kobiet choroba rozwija się i postępuje szybciej niż u mężczyzn.
U 30% osób pijących intensywnie alkohol rozwija się marskość wątroby. Jest to postępująca, nieodwracalna i nieuleczalna choroba prowadząca do niewydolności tego narządu. Dochodzi wówczas do postępującego zatrucia całego organizmu substancjami, które u zdrowych osób są „zagospodarowywane i unieszkodliwiane”.
Wyłączenie pracy wątroby prowadzi nieuchronnie do śmierci chorego, a 60% pacjentów umiera w ciągu czterech lat od ustalenia rozpoznania.
Przełyk
Intensywne picie alkoholu prowadzi do zapalenia błony śluzowej przełyku i pośrednio powstania żylaków tego narządu. Szerokie, przepełnione krwią żyły łatwo pękają, powodując bardzo niebezpieczne krwawienia.
Osoby uzależnione od alkoholu, a zwłaszcza palące papierosy, są obciążone dużym ryzykiem rozwoju raka przełyku. Jest to szczególnie niebezpieczna choroba. Objawy pojawiają się w bardzo zaawansowanym stadium choroby, a rokowanie jest bardzo niekorzystne. W ciągu pięciu lat od rozpoznania, mimo właściwego leczenia umiera 80% pacjentów.
Żołądek alkoholika
Alkoholicy znacznie częściej chorują na zapalenie błony śluzowej żołądka i chorobę wrzodową. Zdrowy narząd dysponuje mechanizmami obronnymi, zapobiegającymi jego zniszczeniu przez wydzielany kwas solny. Alkohol osłabia tę barierę, a dodatkowo stymuluje wydzielanie kwasu. Choroba wrzodowa powstaje w wyniku postępującego uszkodzenia błony śluzowej żołądka i wiąże się ze znacznymi dolegliwościami bólowymi, a także zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu tego narządu.
Regularne spożywanie dużych ilości alkoholu sprawia również, iż większe jest ryzyko krwawienia z żołądka, a nawet perforacji – czyli powstania otworu w jego ścianie.
Trzustka
Spożywanie alkoholu jest jedną z głównych przyczyn ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki. Choroba ta objawia się silnym bólem nadbrzusza i upośledzeniem działania uszkodzonego narządu. W przypadku szczególnie niekorzystnego przebiegu nierzadko kończy się śmiercią, mimo wdrożenia intensywnego leczenia. Śmiertelność w ostrym zapaleniu trzustki szacuje się na około 15%.
Podstawową funkcją, jaką spełnia trzustka, jest produkcja enzymów służących do trawienia pokarmu oraz wydzielanie insuliny – czyli hormonu regulującego stężenie glukozy we krwi. Jeżeli zostanie uszkodzona większa część tego narządu, dochodzi do nieprawidłowego trawienia i nieprawidłowego przyswajania substancji odżywczych z przewodu pokarmowego, w tym witamin i składników mineralnych. Ponadto z powodu upośledzenia produkcji insuliny następuje niekontrolowane zwiększenie stężenia glukozy we krwi i rozwija się cukrzyca.
Serce
Szacuje się, że 45% przypadków kardiomiopatii rozstrzeniowej wynika z nadużywania alkoholu. Jest to ciężka i bardzo trudna do leczenia choroba mięśnia sercowego, która powoduje jego nieprawidłowe kurczenie się i w dużym stopniu upośledza pompowanie krwi.
Kolejnym problemem wynikającym z nadużywania alkoholu są zaburzenia rytmu serca. U zdrowych osób serce kurczy się regularnie, zwykle ze średnią częstością 60–90 uderzeń na minutę. Trujący wpływ etanolu, a także wynikające z picia niedobory potasu, magnezu i wapnia we krwi sprawiają, że praca serca jest nieregularna oraz mniej wydolna.
Zaburzenia hormonalne
Toksyczne działanie alkoholu powoduje uszkodzenie jąder, impotencję, utratę libido, zaś u kobiet prowadzi do zaburzeń miesiączkowania i owulacji. Ponadto u osób uzależnionych częściej stwierdza się zahamowanie funkcji tarczycy i jej niedoczynność objawiającą się spowolnieniem, zwiększeniem masy ciała, nietolerancją zimna, zaparciami i zwolnieniem pracy serca.
Zaburzenia odporności w chorobie alkoholowej
Nadużywanie alkoholu sprzyja występowaniu rozmaitych zakażeń. Z powodu wyniszczenia organizmu i częstej obecności chorób współistniejących, układ odpornościowy osób uzależnionych nie funkcjonuje prawidłowo. Częściej obserwuje się u nich zapalenie płuc, gruźlicę, wirusowe zapalenia wątroby, a także choroby autoimmunologiczne, czyli wynikające z agresji układu odpornościowego na własny organizm, z których najczęstsza jest łuszczyca.
Nowotwory
Nadużywanie alkoholu jest czynnikiem ryzyka rozwoju raka języka, krtani, gardła, piersi, przełyku, jelita grubego i odbytnicy.
Choroby alkoholików – unikanie leczenia to ważny problem!
Warto pamiętać, że osoby uzależnione od alkoholu później zgłaszają się do lekarza lub w ogóle, mimo konieczności, nie podejmują leczenia niebezpiecznych chorób somatycznych.
Leczenie alkoholizmu można rozpocząć na każdym etapie rozwoju uzależnienia. Dzięki skutecznej terapii w ośrodku TU i TERAZ zawsze możliwy jest powrót klienta do całkowitej trzeźwości.
_______________
*wd. Choroby somatyczne spowodowanie używaniem alkoholu, Dr n. med. Anna Klimkiewicz
