Współuzależnienie jest spowodowane stresem, wynikającym z bliskiego i stałego kontaktu z osobą uzależnioną od alkoholu lub narkotyków. W miarę poznawania tego zjawiska stało się oczywiste, że problem jest bardziej złożony. Okazuje się, że gdy uzależnieni przestają pić lub brać, to objawy współuzależnienia u ich bliskich zwykle nie znikają. Czasem stają się nawet silniejsze i jeszcze bardziej dokuczliwe.
Podstawowe objawy współuzależnienia to skłonność do następujących skrajności:
- bierne trwanie w związku z osobą o zachwianej osobowości (alkoholizm, narkomania, chorobliwa impulsywność);
- doznawanie bardzo bolesnych emocji lub utrata wrażliwości emocjonalnej w okresie przynajmniej dwóch lat, bez szukania pomocy na zewnątrz;
- brak poczucia własnej wartości lub arogancja i poczucie wyższości;
- nadmierna zależność od innych ludzi lub nadmierna niezależność (utrata potrzeb i pragnień);
- brak elementarnej dyscypliny i wprowadzanie chaosu we własne życie lub przesadne, natrętne kontrolowanie siebie i innych ludzi.
Współuzależnienie to nie tylko i nie tyle efekt życia w bliskim kontakcie z osobą uzależnioną, co raczej pewien typ niedojrzałej osobowości, pewna skłonność (związana z osobistą historią rozwoju) do błędnych sposobów reagowania na problematyczne sytuacje życiowe oraz na zaburzone zachowania innych osób.
Współuzależnienie okazuje się odrębną formą zaburzonej osobowości i wymaga specyficznej interwencji terapeutycznej. Objawy współuzależnienia nie znikną bowiem w sposób automatyczny po odwyku alkoholowym osoby uzależnionej czy po zerwaniu więzi z tą osobą. Terapia współuzależnienia bywa często trudniejsza niż terapia uzależnienia.
Po pierwsze, trudniej jest w tym przypadku o prawidłową diagnozę, gdyż zaburzone zachowania osoby współuzależnionej bywają interpretowane jako „normalna” reakcja na życie w bliskim kontakcie z człowiekiem uzależnionym.
Po drugie, trudno jest przekonać osobę współuzależnioną, że alkoholizm współmałżonka nie jest jej jedynym problemem. Stąd decyzja o podjęciu terapii wymaga męstwa i łączności z Siłą Wyższą.
Po trzecie, w Polsce terapia współuzależnienia nie jest terapią zamkniętą ze specyficznym programem. To jest raczej doraźna pomoc, uzyskana w ramach kontaktu z poradnią przeciwalkoholową, w poradnictwie rodzinnym, w ruchach samopomocy (Al-Anon, Kluby Abstynenta) czy w rozmowach z duszpasterzem.
Czym charakteryzuje się osoba współuzależniona od alkoholu?
- Uporczywie koncentruje swoje myśli, uczucia, zachowania wokół picia współmałżonka, rodzica, brata, siostry itd.
- Coraz więcej energii i czasu zabiera jej ratowanie alkoholika oraz rodziny przed negatywnymi skutkami picia.
- Wstydzi się przed ludźmi tego, co dzieje się w domu i skrzętnie to ukrywa.
- Nie potrafi się bawić ani odprężyć, bezustannie odczuwa napięcie.
- Ignoruje swoje potrzeby i ma często obniżony nastrój, użala się nad sobą.
- Cierpi na bezsenność, nerwicę, coraz częściej sięga po leki uspokajające.
- Odczuwa lęk przed porzuceniem oraz niemożność rozstania się z osobą pijącą.
Typowy stan wewnętrzny osoby współuzależnionej to chaos i zamęt uczuciowy, ostre zmiany emocji, zagubienie, niepewność, zaprzeczanie oczywistym faktom problemu alkoholowego. Towarzyszy temu łagodzenie skutków picia, ukrywanie przed otoczeniem incydentów alkoholowych oraz brak zdolności do obrony swoich praw i interesów dzieci.
Obliczono, że na każdy rok życia w chorej sytuacji rodziny z problemem uzależnienia od alkoholu potrzeba kilka miesięcy intensywnej pracy psychologicznej przywracającej zdrowie. Bardzo skuteczne w tym sensie są grupy wsparcia dla osób współuzależnionych. Na swoich spotkaniach członkowie dzielą się swoim doświadczeniem, nadzieją, a także zdrowymi wzorami życia i postępowania w związku z alkoholizmem bliskiej osoby.
Jesteś osobą współuzależnioną? Potrzebujesz wsparcia? Zadzwoń do Ośrodka „TU i TERAZ”!
Zmagasz się z problemem alkoholowym? Nie musisz mierzyć się z nim sam. W Tu i Teraz doskonale wiemy jak trudna jest to walka. Pozwól sobie pomóc! Jeśli masz pytania lub wątpliwości, zadzwoń do nas. To nic Cię nie kosztuje, a może być najważniejszym krokiem w Twojej drodze do trzeźwości!
